روسیه و طا-لبان؛ دوستی در کابل، نگرانی در آسیای میانه
ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه می‌گوید وضعیت در افغانستان به صورتی رقم خورده است که آنان مجبورند تاسیسات امنیتی مرزی در جنوب این کشور را بیشتر تقویت کنند. آقای پوتین که پنجشنبه در نشستی در وزارت خارجه این کشور صحبت می‌کرد، گفت: «وضعیت در افغانستان به صورتی است که روسیه باید گام‌های محکمی برای بهتر شدن وضعیت امنیتی مرزهای جنوبی خود بردارد».
او گفت این اقدام باعث می‌شود تا آنان منظم‌ترشوند، مرزهای جنوبی این کشور امن است و به کشورهای هم‌پیمان روسیه در آسیای مرکزی هم اطمینان دارد. رییس جمهور روسیه همچنین گفت: «این اقدام‌ها باعث می‌شود تا امنیت منطقه بهتر از آنچه شود که در حال حاضر است».
به گفته پوتین، روسیه برای تامین امنیتش، همکاری با هم‌پیمانان منطقه‌ای خود را افزایش خواهد داد. او گفت برای جلوگیری از ورود گسترده مهاجران افغان و همچنین تروریست‌ها به خاک کشورهای آسیای میانه، آنان فعالیت‌های بیشتری را مدیریت خواهند کرد. روسیه خروج آمریکا از افغانستان را چالشی جدی پیش روی این کشور می‌داند.
روسیه با اینکه رابطه محکم و نزدیکی با طا-لبان دارد، به‌همان اندازه هم نگران نفوذ جریان‌های افراطی به کشورهای آسیای میانه و از آن‌جا به خاک خود است. این نگرانی نه تنها در روسیه که در تمامی کشورهای آسیای میانه وجود دارد.
پیش از این، امام علی رحمان رییس جمهور تاجیکستان، بارها از احتمال ورود افراطگرایی به خاک کشورهای آسیای میانه صحبت کرده بود. آقای رحمان که بارها از لزوم ایجاد حکومت فراگیر در افغانستان حمایت کرده است، گفت امکان گسترش افراطگرایی به کشورهای آسیای میانه نیز وجود دارد. تحرکات طا-لبان هم به این نگرانی‌ها بیشتر دامن زده است.
طا-لبان چند هفته پس از سقوط نظام جمهوری در افغانستان، مانورهای حساسیت برانگیزی در نوار مرزی با کشور تاجیکستان اجرا کردند. آنان ادوات انتحاری خود را در کندز که با تاجیکستان مرز مشترک طولانی دارد، مستقر کردند و در شهر کندز رژه نظامی رفتند.
همچنین، گزارش‌هایی وجود دارد که نیروهای انصار تاجیکستان که وابسته به القاعده‌اند و تمایل دارند فعالیتشان به داخل خاک تاجیکستان کشیده شود، در مناطقی از بدخشان افغانستان که هم‌مرز با تاجیکستان است، حضور پیدا کرده‌اند. گروه طا-لبان هرچند بارها اعلام کرده است این گروه تمایلی به مداخله در مسائل داخلی کشورهای همسایه ندارد و از نفوذ گروه‌های افراط‌گرا به داخل این کشورها ممانعت می‌کند، مشخص است که یا نمی‌تواند یا نمی‌خواهد جلو حرکت جریان‌های جهادی به سوی آسیای میانه را بگیرد.
نفوذ گروه‌های افراطی به خصوص داعش می‌تواند روی مشروعیت جهانی که طا-لبان خواهان آن است، تاثیر منفی بگذارد. زیرا طا-لبان ادعا دارد با سقوط نظام جمهوری، جنگ در افغانستان تمام شده است و تحرکات داعش نمی‌تواند کاری از پیش ببرد. اما واقعیت این است که داعش و حتی القاعده می‌توانند چهره نه‌چندان مورد قبول طا-لبان در افکار جهانی را کریه‌تر کنند، هرچند در این بازی نوعی برد برای طا-لبان نیز می‌توان متصور شد.
گروه طالبان می‌تواند به بهانه مبارزه با تروریزم، کشورهای جهان را وادار کند به این گروه کمک کنند. توافق صلح میان امریکا و طالبان به نحوی این مسئله را در خود داشت. طا-لبان تعهد داده بودند که علیه گروه‌های تروریست در داخل افغانستان اقدام خواهند کرد. حالا، با توجه به وضعیت به شدت شکننده در افغانستان، احتمال دارد طا-لبان به‌زودی از کشورهای جهان درخواست کند تا در راستای مبارزه با تروریزم، از این گروه حمایت کنند.
نکته آشکار این است که نمی‌توان نگران افزایش نفوذ داعش در افغانستان نبود. دیبورا لاینز نماینده ویژه سازمان ملل متحد در افغانستان، دو روز قبل در نشست شورای امنیت این سازمان گفت که او به تمام ۳۴ ولایت افغانستان سفر کرده و متوجه شده است که نفوذ داعش در سراسر افغانستان رو به گسترش است. این مسئله می‌تواند زمینه‌ساز جنگ داخلی در افغانستان شود و از سوی دیگر، احتمال نفوذ داعش به سمت کشورهای آسیای میانه را بیشتر می‌کند.
هرچند پوتین و مشاورانش در حال حاضر در پی تقویت جایگاه طا-لبان در افغانستان‌اند. اما این مسئله باعث نمی‌شود تا آنان نگران حرکت خزنده بنیادگرایی و افراطگرایی به سمت آسیای میانه نباشند.
