آیا انتخابات ریاست جمهوری برگزار خواهد شد؟
شرکای سیاسی افغانستان به‌ویژه ایالات متحده امریکا به حصول توافق صلح قبل از انتخابات تأکید دارند و تلاش‌های این کشور برای دست‌یابی به این هدف همچنان ادامه دارد که نمونه آن نشست‌های مکرر زلمی خلیلزاد با مقامات افغانستان، کشورهای مختلف و ۹ دور مذاکره با طالبان است.
نهمین دور گفتوگوهای مذاکرات صلح میان زلمی خلیلزاد نماینده ویژه ایالات متحده امریکا در امور صلح افغانستان و نمایندگان طالبان روز پنجشنبه هفته گذشته آغاز شد. به تازگی سهیل شاهین سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در قطر گفته است که ممکن است مذاکرات میان نمایندگان امریکا و طالبان تا دو روز دیگر پایان یابد. شاهین می‌افزاید که روی بیشتر مسایل و میکانیزم عملی توافق شده و فقط چند مسئله دیگر باقی مانده است.
با این حال، گفتوگوهای صلح و امضای توافق‌نامه بین امریکا و طالبان، درصد برگزار نشدن انتخابات ریاست جمهوری را افزایش داده و بگومگوهایی مبنی بر صلح‌پذیری طالبان به میان آورده است.
در این نبشته تلاش خواهیم کرد تا به برگزار شدن یا نشدن انتخابات ریاست جمهوری ششم میزان سال جاری بپردازیم.
انتخابات یک فرایند تصمیم‌گیری رسمی است که طی آن شهروندان یک کشور برای اداره امور عمومی خود شخص یا اشخاصی را برای مقام رسمی به مدت معلوم با ریختن رأی به صندوق‌های انتخاباتی برمی‌گزینند. اما این فرایند در سال ۲۰۱۴ به شدت آسیب دید و روند مردم‌سالاری را خدشه‌دار کرد.
بر اساس فیصله کمیسیون انتخابات، قرار است که انتخابات ریاست جمهوری به‌تاریخ ششم میزان برگزار شود، اما به‌نظر می‌رسد که با شدت گرفتن گفتوگوهای صلح بین امریکا و طالبان این پروسه برگزار نمی‌شود.
در این مورد دلایل و عوامل آشکاری وجود دارد که شماره‌وار به آن می‌پردازیم.
۱: مخالفت طالبان با برگزار شدن انتخابات :ـ در حالی که اکنون فقط اشرف غنی به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در زمان تعیین شده تأکید دارد، اما با پیشرفت مذاکرات بین امریکا و طالبان، این گروه مخالفت شدید خود را با برگزاری این پروسه اعلام کردند و به‌صراحت گفتند که برگزار شدن انتخابات به معنی اعلام جنگ است. بدون شک در صورت توافق طالبان با امریکا و پیوستن به پروسه صلح، این گروه می‌خواهد تا در ساختار سیاسی افغانستان سهیم و در انتخابات نیز مشارکت داشته باشند، اما اگر انتخابات قبل از توافق صلح برگزار شود، این گروه هیچ مشارکت و نقشی در انتخابات فرد اول مملکت نخواهد داشت و این به‌معنی حذف آن‌ها از ساختار سیاسی خواهد بود.
۲: مخالفت سیاسیون و نامزدان و نبود اجماع داخلی: ـ در حال حاضر اکثر سیاسیون افغانستان مشمول حامد کرزی، عطا محمد نور، محمد حنیف اتمر و دیگر چهره‌های مطرح سیاسی توافق نظر دارند که توافق صلح باید قبل از برگزاری انتخابات نهایی شود. حامد کرزی رییس جمهور پیشین بارها گفته است که برگزاری انتخابات یک توطئه است. در کنار آن شماری از نامزدان ریاست جمهوری نیز به توافق صلح قبل از انتخابات تأکید دارند.
۳: فراهم نبودن شرایط سیاسی و امنیتی: ـ وضعیت امنیتی به شدت شکننده و بحرانی است و همه روزه مردم افغانستان قربانی اعمال تروریستی می‌شوند که بی‌کفایتی و ناکارایی سران حکومت را به‌نمایش می‌گذارد و در چنین شرایطی گمانه‌هایی وجود دارد که آقای اشرف غنی ممکن ولایت‌هایی را که در آن رای ندارد نا امن اعلام کند و با استفاده از این بحران زمینه تقلب را به نفع خود فراهم نماید. در کنار این موضوع کمیسیون انتخابات نیز تحت تأثیر تیم حاکم قرار گرفته است و به تازگی کمیسیون انتخابات از دریافت ۱۱ میلیون و ۲۰۰ برگه رای‌دهی خبر میدهد و می‌گوید که روند بسته‌بندی و انتقال این برگه‌ها به دفاتر ولایتی این کمیسیون به زودی آغاز خواهد شد.
هرچند کمیسیون انتخابات تعداد رأی‌دهند‌گان انتخابات ریاست جمهوری را ۹ میلیون و ۶۴۵ هزار و ۲۸۳ نفر عنوان کرده است، اما تعداد برگه‌های رای‌دهی حدود ۱۶ درصد بیشتر از شمار رأی‌دهند‌گان چاپ شده است. که این خود گواه زمینه‌سازی‌ها برای تقلب می‌باشد و در همچین شرایطی نمی‌شود یک انتخابات شفاف و عاری از تقلب را شاهد بود.
۴: موافقت شرکای خارجی به توافق صلح قبل از انتخابات: ـ دیده می‌شود که در حال حاضر کشورهای همسایه و شرکای سیاسی افغانستان به‌ویزه ایالات متحده امریکا به حصول توافق صلح قبل از انتخابات تأکید دارند و تلاش‌های این کشور برای دست‌یابی به این هدف همچنان ادامه دارد که نمونه آن نشست‌های مکرر زلمی خلیلزاد با مقامات افغانستان، کشورهای مختلف و ۹ دور مذاکره با طالبان است. در نهمین دور مذاکره دیده می‌شود که طالبان دیدگاه مثبت نسبت به آن داشته و گفته‌اند که روی بیشتر مسایل و میکانیزم عملی توافق شده و فقط چند مسئله دیگر باقی مانده است.
از اظهارات تازه مقامات امریکایی برمی‌آید که آنان با هر ترفندی می‌خواهند توافق صلح را قبل از برگزاری انتخابات به‌دست بیاورند. دونالد ترامپ رییس جمهور این کشور حضور نیروهای امریکایی را در افغانستان مسخره خواند و گفت که ما پولیس جهان نیستیم. بدون شک شکست ترامپ در قضایای مختلف جهان سبب شده تا در روند صلح افغانستان به دنبال کسب آبرو در انتخابات آینده امریکا باشد. در همین مورد سید علی‌رضا محمودی رییس جریان سیاسی توافق ملی و تغییر گفته که ترامپ در مواجهه با کوریای شمالی، ایران و قضایای مهم جهان شکست خورده و اکنون می‌خواهد با امضای توافق صلح با طالبان و کاهش هزینه‌های نظامی در این کشور به دنبال کسب اعتبار در انتخابات است.
در پایان باید تذکر داد که صلح واقعی زمانی تحقق خواهد یافت که توده‌ها در جریان مذاکرات قرار بگیرد و خواست‌های آنان در میز مذاکره مطرح و روی آن بحث و تبادل نظر شود. اما در مذاکرات صلح بین امریکا و طالبان هیچ یک از سیاسیون افغان دخیل نیست و مردم از آجندا و موارد مورد بحث در این مذاکرات هیچ‌گونه آگاهی ندارند.
در یک دور مذاکراتی که برخی آنرا مذاکرات «میان‌افغانی» می‌خوانند، برخی چهره‌ها با طالبان به گفت‌وگو نشست که هیچ‌گونه اثری از نمایندگی مردم افغانستان در گفتار و کردار و شخصیت آن‌ها دیده نمی‌شد و فقط می‌توان گفت افراد فرمایشی ارگ بودند که برای اهداف سلیقه‌ای و کمپاینی یک تیم خاص به دیدار طالبان رفته بودند.
