بحران انسانی افغانستان و اشک تمساح پاکستان
پس از گذشت زمان، آشکار شد که طا-لبان نه، بلکه این پاکستان است که در «ارایه بدون مانع کمک‌های بشردوستانه» مانع ایجاد می‌کند. بنابر این، پاکستان باید حرف‌های خود را ثابت کند!
مترجم: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
در هفته نخست سپتمبر، منیر اکرم سفیر پاکستان در سازمان ملل متحد در مصاحبه‌ای با آسوشیتدپرس طرح اسلام‌آباد را برای رفع سریع بحران ناشی از تسخیر کابل توسط طا-لبان، افشا کرد. او از جامعه جهانی خواست تا این «رویکرد سه جانبه» را اتخاذ کنند. اول، ارایه فوری کمک‌های بشردوستانه جهت جلوگیری از بحران گرسنگی؛ دوم، ترویج «حکومت فراگیر» در کابل و سوم، همکاری با طا-لبان برای حمله به تمامی گروه‌های تروریستی در خاک افغانستان.
سه هفته بعد، عمران خان نخست وزیر پاکستان نیز هنگام سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد با بیان تقاضای پرشوری به جامعه بین‌المللی گفت: «افغانستان در زمان بحرانی قرار دارد. آنجا به کمک نیاز دارد. کمک‌های بشردوستانه باید فوراً در آنجا ارایه شود.» نگرانی خان در حالی بیان شد که جامعه بین‌الملل به دلیل امتناع صریح طا-لبان از تشکیل دولت فراگیر، پیروی از معیارهای بین‌المللی حقوق بشری، عدالت و برابری جنسیتی چندان آماده نبود.
در حالی که پاکستان می‌خواهد جهان از حکومت طا-لبان حمایت کند، اما به طرز ماهرانه‌ای نمی‌خواهد نقش مهمی در وادار ساختن کابل به رفتار مانند یک عضو مسئول در جامعه ملل ایفا کند. به رغم سفر هوایی جنرال فیض حمید رییس سازمان آی‌اس‌آی پاکستان به کابل پس از تسلط طالبان بر افغانستان جهت اطمینان از این‌که بخش جدید در کابل تحت تسلط کامل شبکه حقانی قرار گیرد که مورد حمایت راولپندی است، سفیر این کشور همچنان از جهان می‌خواهد که باور کنند در مورد نفوذ فرضی پاکستان بر طا-لبان «اغراق» می‌شود.
نه تنها این، بلکه منیر اکرم با گفتن این‌که «ما بهتر از دیگران می‌دانیم شما نمی‌توانید افغان‌ها را به کاری وادار کنید و فکر می‌کنم تجربه ۴۰ سال گذشته نشان داده است که هیچ‌کس از بیرون نمی‌تواند به افغان‌ها دیکته کند»، به طور نامحسوس نشان داده که طا-لبان نه، بلکه جامعه بین‌المللی باید تسلیم شود. علاوه بر این، او می‌گوید: «پس، متقاعد کردن، بله. صحبت با آن‌ها، مشاوره، بله. اما متقاعد کردن افغان‌ها بسیار دشوار است.» اسلام‌آباد از طریق او پیام روشنی را ارسال کرده است: جهان چاره‌ای جز انجام آنچه طا-لبان می‌خواهند ندارد.
در ماه سپتمبر، شاه محمود قریشی وزیر امور خارجه پاکستان تهدیدی نه چندان پنهان را به جهان ابلاغ کرد و گفت: «انزوای افغانستان، عواقب جدی خواهد داشت و برای مردم افغانستان، منطقه و جهان به طور کلی مفید نخواهد بود.» درست سه هفته بعد، ذبیح‌الله مجاهد سخنگوی طالبان با تکرار نگرانی‌های قریشی گفت: «پیام ما به امریکا این است که اگر عدم رسمیت (طا-لبان) ادامه پیدا کند، مشکلات افغانستان ادامه پیدا می‌کند، این مشکل منطقه است و می‌تواند به مشکلی برای جهان تبدیل شود.» بنابراین، حتی اگر کسی ادعای اسلام‌آباد را بپذیرد که هیچ نفوذی بر حکومت طالبان در کابل ندارد، یک چیز واضح است: طا-لبان و پاکستان هر دو یکسان فکر می‌کنند!
برگردیم به موضوع کمک‌های بشردوستانه به کابل. دهلی نو در اوایل ماه اکتوبر، ۵۰ هزار تن گندم را به عنوان کمک برای مردم افغانستان اختصاص داد و از اسلام‌آباد درخواست کرد که به کاروان موترها اجازه انتقال این کمک را از طریق پاکستان بدهد، زیرا این کوتاه‌ترین مسیر و اقتصادی‌ترین گزینه است. در حالی که اسلام‌آباد در ابتدا به درخواست هند پاسخ نداد، یک ماه بعد دفتر نخست وزیر پاکستان در توییتی نوشت: «پاکستان درخواست برادران افغان را برای انتقال گندم ارایه‌شده توسط هند از طریق پاکستان به صورت استثنایی برای مقاصد بشردوستانه و مطابق با آنچه که در این رابطه اعلام شده بود و طبق روش‌هایی که باید انجام شود، در نظر خواهد گرفت».
اگرچه به نظر می‌رسید که خان سرانجام به گفته‌های خود در مورد کمک‌های بشردوستانه عمل می‌کند، اما واقعیت کاملاً متفاوت بود. توییت دفتر نخست‌وزیر پاکستان در زمانی منتشر شد که یک هیئت طالبان به سرپرستی امیرخان متقی سرپرست وزارت خارجه حکومت طا-لبان به اسلام‌آباد سفر کرده بود. به زودی مشخص شد که تصمیم خان برای اجازه دادن به کاروان حامل گندم هند به مقصد افغانستان از طریق پاکستان، در نتیجه اصرار وزیر خارجه موقت طا-لبان بوده است. با این حال، عبارت «طبق روش‌هایی که باید انجام شود» به وضوح نشان می‌داد که اسلام‌آباد از این ترتیب کاملاً راضی نیست و چانس‌های آشکاری وجود دارد که این برنامه به هم بخورد. و، این اتفاق افتاد!
بر بنیاد گزارش‌ها، اسلام‌آباد در باره حمل این گندم توسط موترهای هندی موافقت نکرده است و در عوض استفاده از موترهای پاکستانی را برای این منظور پیشنهاد داده است. این کشور همچنین پیشنهاد کرده بود که وسایل نقلیه حامل کمک هند باید زیر بیرق برنامه جهانی غذای سازمان ملل حرکت کند. دهلی‌نو به درستی این پیش‌شرط‌ها را (که اسلام‌آباد از آن به عنوان «شیوه‌ها» یاد می‌کند) رد کرده است، زیرا این پیش‌شرط‌ها فاقد تدابیر کافی برای اطمینان از این‌که کمک‌ها به درستی به نیازمندان می‌رسد و منحرف نمی‌شوند، وجود دارد. بنابراین، در حالی که خان در مورد نیاز حیاتی برای ارایه کمک‌های بشردوستانه فوری به افغانستان سخن گفته، اسلام‌آباد خود با سیاست‌های کوچک و رفتارهای نابخردانه، بد بازی می‌کند.
در بیانیه مطبوعاتی نشست شورای امنیت سازمان ملل که به تاریخ ۹ سپتمبر ۲۰۲۱ برگزار شد، سفیر پاکستان از طا-لبان خواست تا اجازه ارسال امن و بدون مانع کمک‌های بشردوستانه را بدهد. وی تاکید کرده بود که همه این‌ها باید در مطابقت کامل با اصول بی‌طرفی و با احترام کامل به حاکمیت افغانستان انجام شود. با این همه، پس از گذشت زمان، آشکار شد که طا-لبان نه، بلکه این پاکستان است که در «ارایه بدون مانع کمک‌های بشردوستانه» مانع ایجاد می‌کند. بنابر این، پاکستان باید حرف‌های خود را ثابت کند!
