روند صلح؛ خواست‌های شیعیان افغانستان/ بخش دوم
يكى از راه‌هاى حل آن اين است كه بگوييم در مورد اختلافنظر بين فقه حنفى و فقه جعفرى، دولت، مختار است به هر نظرى كه آن را براى كشور و مردم آن بهتر بداند عمل نمايد كه بدينترتيب مشكل فوق حل مىگردد.
و نيز شيخ محمود شلتوت رييس اسبق جامع الازهر در مصر، طى يک «فتواى تاريخى» خود از جانب اهل سنت، اعلام داشت كه: مذهب جعفرى همانند ساير مذاهب اهل سنت شرعى بوده و عمل به آن مبره ذمه هر مسلمان است، مسلمانان مىتوانند از مذهب خود به آن مذهب عدول نمايند. نص آن سوال و جواب چنين است:
بسم الله الرّحمن الرّحيم
«نص الفتوى الّتى اصدرها السّيد صاحب الفضيلة الاستاذ الاكبر الشّيخ محمود شلتوت شيخ الجامع الازهر فى شأن جواز التّعبد بمذهب الشّيعة الامامية.
قيل لفضيلته:
ان بعض الناس يرمى أنه يجب على المسلم لكى تقع عباداته و معاملاته على وجه صحيح ان يقلّد احد المذاهب الاربعة المعروفة و ليس من بينها مذهب الشّيعة الامامية و لا الشّيعة الزّيديه، فهل توافقون فضيلتكم على هذا الرّأى على اطلاقه فتمنعون تقليدمذهب الشيّعة الامامية الاثنا عشريه مثلا.
فاجاب فضيلته:
۱- ان الاسلام لا يوجب على احد من اتباعه اتّباع مذهب بخصوص بل نقول: ان لكل مسلم الحق فى ان يقلّد بادى ذى بدء اى مذهب من المذاهب المنقولة نقلا صحيحا و المدونة احكامها فى كتبها الخاصة و لمن قلّده مذهبا من هذه المذاهب ان ينتقل الى غيره- اى مذهب كان- و لا حرج عليه فى شىء من ذالك.
۲- ان مذهب الجعفرية المعروف بمذهب الشّيعة الامامية الاثنا عشرية مذهب يجوز التّعبد به شرعا كسائر مذاهب اله السّنة.
فينبغى للمسلمين ان يعرفوا ذالك، و ان يتخلصوا من العصبية بغير الحق لمذاهب معينة، فما كان دين الله ما كانت شريعته بتابعة لمذهب، او مقصورة على مذهب، فالكل مجتهدون مقبولون عند الله تعالى يجوز لمن ليس اهلا للنّظر و الاجتهاد تقليدهم و العمل بما يقرّرونه فى فقههم، و لا فرق فى ذالك بين العبادات و المعاملات.
محمود شلتوت
السّيد صاحب السماحة العلامة الجليل
الاستاذ محمدتقى القمى
السّكر تير العام لجماعة التّقريب بين المذاهب الاسلامية … سلام عليكم و رحمة الله!
اما بعد!
فيسرنى ان ابعث الى سماحتكم بصورة موقّع عليها بامضائى من الفتوى الّتى اصدر تهافى شأن جواز التّعبد بمذهب الشّيعة الامامية، راجيا ان تحفظوها فى سجلّات دار التّقريب بين المذاهب الاسلامية الّتى اسهبنا معكم فى تأسيسها معكم و وفقنا الله لتحقيق رسالتها.
و السّلام عليكم و رحمة الله
شيخ الجامع الازهر- محمود شلتوت(صورت الفتوى بتاريخ ۱۷ ربيع الاول ۱۳۷۸ (ه) من القاهره)»
ترجمه:
«سوال:
بعضى معتقدند كه بر هر مسلمانى لازم است، براى اينكه عبادات و معاملات او صحيح باشد از يكى از مذاهب چهارگانه معروف، تقليد كند كه مذهب شيعه اثناعشرى از آنها نيست، آيا حضرتعالى هم با اين عقيده به طور كلى موافقيد و مثلا: از تقليد مذهب شيعه اثناعشرى منع مىفرماييد؟
جواب:
۱- اسلام بر هيچكس از پيروان خود واجب نكرده كه در احكام عملى از مذهب معيّن پيروى كند، ما مىگوييم هر مسلمانى حق دارد در ابتداء از هر مذهبى كه طبق مدارک صحيح نقل شده و احكام آن را در كتب مخصوص تدوين كردهاند، پيروى كند، همچنانكه كسانى كه از يكى از مذاهب (هر مذهبى كه باشد)، پيروى كردهاند، مىتوانند به مذهب ديگرى عدول نمايند و هيچگونه مانعى در اين قسمت نيست.
۲- مذهب جعفرى، مشهور به مذهب شيعه امامى اثنى عشرى، از جمله مذاهبى است كه مانند ساير مذهب اهل سنت شرعاً مىتوان از آن تقليد كرد، بنابراين شايسته است تمام مسلمانان اين حقيقت را دريابند و از تعصب ورزيدن نسبت به مذهب خاصى خوددارى نمايند، چه اينكه دين خدا و آيين او تابع مذهب خاص و منحصر به مذهب معيّنى نيست، همه (پيشوايان مذاهب اسلامى) مجتهدند و نزد خداوند متعال مقبولند و براى افرادى كه اهل نظر و اجتهاد نيستند جايز است از آنها تقليد كرده و به آنچه در فقه خود مقرّر داشتهاند عمل نمايند و در اين باب فرقى ميان عبادات و معاملات نيست …»
حل يک مشكل
بلى، در اينجا يک مشكل علمى باقى مىماند كه بايد براى آن راه حلى پيدا نمود، خلاصه آن مشكل اين است: اگر مذهب جعفرى در قانون اساسى دوشادوش مذهب حنفى رسميت پيدا كند، در موارد اختلاف دو مذهب، دولت به كدام فقه عمل كند؟ دولت (هر دولتى كه باشد) فقه و قانون واحدى به كار دارد كه در امور سياسى، اجتماعى، اقتصادى و معاملات و ساير وظايف دولتى خود آن را به كار گيرد و نمىشود كه دو فقه و دو قانون اساسى براى آن در نظر گرفت.
ممكن است براى رفع اين مشكل راه‌هاى گوناگونى را در پيش گرفت كه ذكر همه آنها موجب تطويل كلام مىشود و يكى از راه‌هاى حل آن اين است كه بگوييم در مورد اختلافنظر بين فقه حنفى و فقه جعفرى، دولت، مختار است به هر نظرى كه آن را براى كشور و مردم آن بهتر بداند عمل نمايد كه بدينترتيب مشكل فوق حل مىگردد.
ممكن است افراد فكور از كيفيت اقامه دعاوى در محاكم، در فرض رسميت يافتن دو مذهب بپرسند كه در جواب آنان مىگوييم كه: اگر دو طرف يا چند طرف دعوى از پيروان يک مذهب باشند، به محكمه مذهبى خود مىروند و اگر فرض شود كه مدعى و مدعى عليه از دو مذهب باشند، در حقوق‌النّاس حق اقامه دعوى با مدعى است كه به هر محكمهاى كه بخواهد اقامه دعوا مىنمايد و مدعى عليه بايد به آنجا حاضر شود و حق اعتراض ندارد. و در حقوق‌الله مىشود بگوييم كه اقامه دعوى، حق مدعى عليه است و بدينصورت هيچ مشكلی باقى نمىماند.
شيعيان افغانى نه تنها دركنار رژيم كمونيستها نبوده، بلكه با دست خالى در جهاد سهم گرفتند و از صميم جان و دل به دفاع از قرآن، اسلام، استقلال و تماميت ارضى كشور پرداختند و ما در اينجا به بعضى از نمونههاى مبارزات جهادى شيعيان اشاره مىكنيم:
۱- در عقلاقدارى «جاجى» يک خانه از شيعه وجود ندارد ولى حركت اسلامى در دوران جهاد يک قبرستان از شهداى شيعه را در آن جا به يادگار گذاشته است.
۲- شيعيان هزارجات با دست خالى و شكم گرسنه و بدون هيچ مساعدت خارجى در اوايل انقلاب اسلامى عليه حكومتهاى كمونيستى محلى خود قيام و مناطق مركزى كشور را از كثافت كمونيستها و مزدوران آنان پاكسازى نمودند و در اين راه متحمل ضررهاى مالى و تلفات جانى شدند و در دوران حكومت تركى يا حفيظ{الله امین} دچار محاصره اقتصادى گرديدند، تا جايى كه روغن حيوانى را هم‌وزن تيل خاک مبادله مىكردند، ولى به هيچوجه دست از مقاومت برنداشتند.
مناطق مركزى (هزارجات) مرتباً از زمين و هوا مورد حمله كمونيستهاى وحشى قرار مىگرفت، ولى مقاومت مردم دلير و مسلمان هزاره آسيبناپذير باقى ماند. تا اين كه كمونيستها شكست خورده و مجاهدين به پيروزى رسيدند. مسلّماً اگر كارشكنىهاى جنگافزوزان داخلى نمىبود، مسلمانان هزاره به كمک برادران خود در ساير ولايات كشور مىشتافتند.
آزادى مناطق مركزى (هزارجات) و ادامه آن تا آخر عمر رژيم كمونيستى از غيرت تديّن اين مردم حكايت مىكند كه متأسفانه بر خلاف ساير مناطق آزاد شده كه از كمک‌هاى زياد خارجى در حصه آبيارى و زراعى و حفر چاه‌هاى عميق و فعاليتهاى صحى و توزيع ادويه و كمک به امر تعليم و تربيت نوجوانان برخوردار شدند، مناطق مركزى از هيچ نوع كمک چشمگيرى برخوردار نبوده است و مسلمانان آنجا به خاطر عشق به اسلام و تنفر از الحاد ماركسيزم به دفاع پرداخته و حتى اعاشه مجاهدين محلى احزاب شيعه را نيز به عهده گرفتهاند.
صفحه یاسر محسنی
ادامه دارد…
از صفحه یاسر محسنی
