۹ گام اساسی برای سلامت انتخابات بگذارید!

باید روشن شود که کدام مناطق ناامن است و مردم نمی‌توانند از حق رای شان کار بگیرند. کمیسیون انتخابات اعلام کرده که ناامنی بیش از دو هزار مرکز رای دهی را تهدید می‌کند.

قرار است در ششم ماه میزان سال روان انتخابات ریاست جمهوری در افغانستان برگزار شود. اما حرف حسابی این است که انتخابات ریاست جمهوری باید با این اوصاف برگزار شود. اگر این طور شود تا حدودی می‌توان از سلامت این روند دمکراتیک مطمئن شد.
یک: جدا از نهادهای داخلی ناظر بر انتخابات، نهادهای بین‏المللی از پروسه انتخابات نظارت کنند. همین اکنون پروسه ثبت نام رای دهندگان برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری از جانب کمیسیون انتخابات آغاز شده است. نهادهای بین‏المللی از این روند هم نظارت همه جانبه شان را داشته باشند تا شفافیت سازی صورت بگیرد.
دو: کمیسیون انتخابات در هماهنگی با نهادهای امنیتی و دفاعی کشور مناطق ناامن را مشخص و همگانی نماید. باید روشن شود که کدام مناطق ناامن است و مردم نمی‌توانند از حق رای شان کار بگیرند. کمیسیون انتخابات اعلام کرده که ناامنی بیش از دو هزار مرکز رای دهی را تهدید می‌کند. کمیسیون انتخابات مسئولیت دارد که این ساحات را مشخص بسازد.
زیرا در گذشته از مناطق ناامن سو استفاده شده است و صندوق‌ها بدون شرکت مردم از رای پر شده است.
سه: کمیسیون انتخابات باید مستقل باشد و به سود هیچ تکت انتخاباتی نتایج انتخابات را رقم نزند. بی‌طرفی کمیسیون انتخابات می‌تواند سلامت انتخابات را تضمین کند. چیزی که در هیچ دوره از انتخابات پیش نیامده است. به طور نمونه، می‌توان از انتخابات پارلمانی و نتایج آن یاد کرد.
چهار: به تیم حاکم اجازه دخالت به امور کاری کمیسیون انتخابات داده نشود. کمیسیون انتخابات نباید گوش به فرمان تیم حاکم باشد تا مطالبات انتخاباتی آن محقق شود. هیچ تکت انتخاباتی حق دخالت در این نهاد انتخاباتی را ندارد. حق دارند روی شیوه کار کمیسیون انتخابات اعتراض کنند. کمیسیون انتخابات هم مکلف است که پاسخ این اعتراض ها را بدهد.
پنج: اعتماد سازی شود. کمیسیون انتخابات در مدت زمانی باقی مانده ضمن دیگر برنامه‌هایش باید کاری برای اعتماد سازی انجام دهد. در حال حاضر کمتر آدرسی به شمول افکار عمومی به کمیسیون انتخابات باور دارد.
شش: افراد شایسته و بی‌طرف به عنوان کارمندان نهادهای انتخاباتی جلب و جذب شوند. برخی از نامزدان مدعی‌اند که تیم دولت ساز به نامزدی آقای غنی افراد مورد نظرش را در کمیسیون جابه جا نموده است. افرادی که در کمیسیون انتخابات، انتخابات را مدیریت می‌کنند، مسئولیت دارند که با هیچ تکت انتخاباتی همسویی نکنند.
هفت: کمیسیون انتخابات در پایان هر روز باید گزارش کاری خود را به نهادهای ناظر بر انتخابات، احزاب سیاسی و ناظرین بین‏المللی ارائه دهد. آنچه در خصوص انتخابات انجام می‌شود بایستی به اطلاع ناظرین داخلی و بین‏المللی رسانده شود.
هشت: مراکزی رای دهی در زمان اعلام شده باید به روی رای دهندگان باز شود. در انتخابات پارلمانی، مراکز رای دهی حتا با تاخیر یک روزه باز شد.
نه: کمیسیون انتخابات تکلیف استفاده از دستگاه‌های بایومتریک را یک طرفه بسازد. در انتخابات پارلمانی به گونه ناقص از دستگاه‌های بایومتریک کار گرفته شد و هیچ کمک به سلامت انتخابات نکرد.
در فرجام سلامت پروسه انتخابات بدون شک وابسته به مواردی است که اگر محقق شود می‌توان شاهد برگزاری یک انتخابات سالم بود.