روابط «مبهم» تاجیکستان با افغانستان تحت کنترول طا-لبان
افغانستان خارج از سازمان ملل متحد و هر کنوانسیون بین‌المللی باقی می‌ماند و تاجیکستان ناسازگارترین موضع را در میان کشورهای همسایه حفظ می‌کند و خواستار یک دولت توافق‌شده و «همه‌شمول» از همه قومیت‌ها است، چیزی که به نظر می‌رسد طا-لبان در واقع نمی‌خواهند به آن اعتنا کنند
با کمال تعجب سفارت افغانستان با نماینده دولت پیش از بازگشت طا-لبان در اگست ۲۰۲۱ هنوز در دوشنبه فعال است. دوشنبه با حفاظت از این سفارت در تنش شدید با رهبری فعلی کابل قرار دارد.
محمد ظاهر اغبر که از سوی حکومت اشرف غنی به عنوان سفیر منصوب شده است، مقر دیپلماتیک را حفظ کرده و خود را نماینده واقعی مردم افغانستان می‌داند. اغبر در اقدام نمایشی نامه‌ای را که طا-لبان از طریق شبکه‌های اجتماعی منتشر کرده بود و در آن تصمیم امیر خان متقی وزیر خارجه حکومت موقت کابل مبنی بر انتصاب منشی اول به عنوان سفیر اعلام شده بود، در برابر خبرنگاران پاره کرد. او دو سال است که در تاجیکستان زندگی می‌کند، اما تاکنون هیچ اظهارنظر مستقیمی نداشته است.
اغبر در اعتراض به این تصمیم گفت: «تا زمانی که ساختار حاکمیتی قانونی ایجاد نشود، نامه‌هایی از این دست برای ما ارزش قانونی ندارد».
در دو سال پس از بازگشت طا-لبان به قدرت، هیچ رابطه‌ای میان آن‌ها با سفارت وجود نداشته است.
با این حال، در ماه مارچ گذشته، طا-لبان این خبر را منتشر کردند که نمایندگان کابل از نمایندگی دیپلماتیک در شهر خاروغ تاجیکستان بازدید کرده‌اند، جایی که ساختمان سرکنسولگری افغانستان در ماه فبروری بر اثر رانش زمین آسیب دیده بود.
مقامات تاجیکستان سفر هیئت افغانستان را به طور رسمی تایید نکرده‌اند، اما آن را نیز تکذیب نکرده‌اند. سفیر اغبر در پاسخ به خبرنگاران توضیح داد که کنسولگری خاروغ به دلیل «فقدان امکانات اقتصادی» برای نگهداری ساختارها و کارکنانی که در حال حاضر در دوشنبه مشغول به کار هستند، بسته است.
در هر صورت، این دیپلمات تصریح کرد: «نماینده کنسولگری خاروغ ارتباطی با طا-لبان ندارد». بسیاری از کشورهای منطقه، از جمله ایران، نمایندگی‌های دیپلماتیک را در اختیار طا-لبان قرار داده اند، اما تاجیکستان خواست در این مورد تسلیم نشود.
در دو سال گذشته، هیچ نماینده‌ای از افغانستان در دوشنبه به رسمیت شناخته نشده و هیچ مشروعیتی برای حکومت طا-لبان قایل نشده است که از نمایندگان دولت گذشته حمایت کند. با این حال، با توجه به اینکه بخش بزرگی از جمعیت افغانستان را قوم تاجیک تشکیل می‌دهند، روابط اقتصادی و تجاری بین دو کشور قطع نشده است. دوشنبه برق بخش بزرگی از این کشور همسایه را تامین می‌کند. اغبر می‌گوید که خدمات کنسولی هرگز متوقف نشده است، همچنین به این دلیل که «هیچ کشوری به طور رسمی طا-لبان را به رسمیت نشناخته است و روادید ما همچنان در سراسر جهان معتبر است».
روزنامه‌نگاران پرسیدند که با توجه به عدم ارتباط با کابل، او چگونه هزینه‌های سفارت را تامین می‌کند، اما او پاسخ مستقیمی نداد. در واقع، ساختمان سفارت عملاً خالی به نظر می‌رسد، با تعداد کمی از کارکنان فعال.
افغانستان خارج از سازمان ملل متحد و هر کنوانسیون بین‌المللی باقی می‌ماند و تاجیکستان ناسازگارترین موضع را در میان کشورهای همسایه حفظ می‌کند و خواستار یک دولت توافق‌شده و «همه‌شمول» از همه قومیت‌ها است، چیزی که به نظر می‌رسد طا-لبان در واقع نمی‌خواهند به آن اعتنا کنند.
در این میان، ابهامات روابط سیاسی و اقتصادی ادامه می‌یابد و گذر زمان مشخص خواهد کرد تا بدانیم تنش‌های جاری تا چه حد می‌تواند بر این وضعیت نه تنها مربوط به سرزمین‌های آسیای مرکزی، بلکه سایر عرض‌های جغرافیایی آسیایی و فراتر از آن تأثیر بگذارد.
