چرا پوتین می‌خواهد به طا-لبان نزدیک‌تر شود؟
مترجم: سیدطاهر مجاب -خبرگزاری دید
خبرگزاری دید: روسیه از همکاری با طا-لبان سود می‌برد. هدف آن این است که خود را به عنوان تامین کننده امنیت منطقه معرفی کند، به‌ویژه در مقایسه با شکست ایالات متحده در ایجاد ثبات در افغانستان. مسکو آسیای مرکزی را یک منطقه مورد علاقه تاریخی می‌داند. روسیه همچنین نگران ثبات منطقه، قاچاق مواد مخدر و تهدیدات تروریزم است، به‌ویژه پس از حمله اخیر دا/عش-خراسان به تالار کنسرتی در مسکو.
مقامات روسیه اشاره کرده‌اند که این کشور در حال بررسی حذف طا-لبان از فهرست سازمان‌های تروریستی‌اش است.
با آن‌که هنوز تصمیم نهایی گرفته نشده است، اما یکی از نشانه‌های روابط صمیمانه روزافزون آن‌ها دعوت طا-لبان به یک مجمع اقتصادی بین‌المللی است که قرار است در ماه می در کازان روسیه برگزار شود. کرملین از قبل دروازه گفت‌وگوها را با طا-لبان باز کرده و روسیه یکی از معدود کشورهایی بود که وقتی این گروه کنترل افغانستان را به دست گرفت، دیپلمات آن را تایید کرد.
اما بحران سیاسی و اقتصادی افغانستان و تحریم‌های غرب علیه روسیه به دلیل جنگ اوکراین به این معنی است که دو طرف از ایجاد روابط قوی‌تر چیزی برای به دست آوردن دارند.
در ۱۹۹۹، شورای امنیت سازمان ملل قطع‌نامه ۱۲۶۷ را به تصویب رساند که بر اساس آن طا-لبان مسئول “تأمین پناهگاه و آموزش تروریست‌های بین‌المللی” شناخته شدند. چند ماه بعد، ولادیمیر پوتین فرمانی را برای اجرای قطع‌نامه سازمان ملل و اعمال تحریم‌ها علیه طا-لبان امضا کرد.
در ۲۰۰۳، دادگاه عالی روسیه جنبش طا-لبان را به عنوان یک سازمان تروریستی به رسمیت شناخت و گفت که این گروه با نیروهای مسلح غیرقانونی در چچن ارتباط داشته و سعی دارد قدرت را در ازبیکستان، تاجیکستان و قرقیزستان به دست گیرد.
روسیه در ۲۰۱۷، ابتکار منطقه‌ای را برای مذاکره بین دولت افغانستان و طا-لبان آغاز کرد تا نقش صلح‌طلب در این روند داشته باشد.
این مذاکرات با هدف ارایه راه‌حل برای بحران افغانستان و معمولاً با مشارکت چین، ایران، پاکستان و جمهوری‌های آسیای مرکزی انجام می‌شد. روسیه همچنان به‌رغم این‌که طا-لبان را گروه تروریستی می‌داند، به تماس خود با آن‌ها ادامه می‌دهد.
منافع و اهداف
از زمان تسلط بر افغانستان، هیچ کشور خارجی حکومت طا-لبان را به رسمیت نشناخته است. به دلیل تضعیف مداوم حقوق زنان و عدم پذیرش حقوق بشر، نشانه‌های چندانی وجود ندارد که کشورهای جهان برای به رسمیت شناختن طا-لبان نزدیک باشد.
طا-لبان خواهان لغو تحریم‌های بین‌المللی، گرفتن کرسی افغانستان در سازمان ملل و آزادسازی دارایی‌های مسدود شده است که به توسعه اقتصادی کشور کمک می‌کند.
در صورت لغو تحریم‌های بین‌المللی، افغانستان باید از توسعه دهلیز تجاری لاجورد که افغانستان را به استانبول و اروپا و خط آهن ازبیکستان-افغانستان-پاکستان وصل می‌کند، بهره ببرد. حذف طا-لبان از فهرست تروریزم روسیه، اولین گام به سوی شناسایی بین‌المللی حکومت طا-لبان خواهد بود.
روسیه نیز از همکاری با طا-لبان سود می‌برد. هدف آن این است که خود را به عنوان تامین کننده امنیت منطقه معرفی کند، به‌ویژه در مقایسه با شکست ایالات متحده در ایجاد ثبات در افغانستان. مسکو آسیای مرکزی را یک منطقه مورد علاقه تاریخی می‌داند. (اتحاد جماهیر شوروی از سال ۱۹۷۹ تا ۱۹۸۹ در درگیری‌های مسلحانه داخلی در افغانستان دخیل بود).
روسیه همچنین نگران ثبات منطقه، قاچاق مواد مخدر و تهدیدات تروریزم است، به‌ویژه پس از حمله اخیر دا/عش-خراسان به تالار کنسرتی در مسکو.
روسیه برای افزایش حضور جیواکونومیکی و جیوپولیتیکی خود در منطقه می‌تواند از اتحادهایی که قبلا ایجاد کرده، استفاده کند – سازمان پیمان امنیت جمعی (اتحاد نظامی با ارمنستان بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان که در سال ۲۰۰۲ تشکیل شد) و اتحادیه اقتصادی اوراسیا (اتحادیه اقتصادی پنج کشور پس از فروپاشی شوروی). برنامه سیاست خارجی ۲۰۲۳ روسیه به چشم‌اندازی برای ادغام افغانستان در «فضای اوراسیا برای همکاری» اشاره می‌کند.
برقراری روابط
همکاری روزافزون طا-لبان و روسیه پیامدهایی در رقابت مداوم بین روسیه و غرب دارد. از زمان آغاز جنگ اوکراین، مسکو تلاش کرده تا سایر کشورها را وادار کند از دیدگاه استراتژیک آن کشور در مورد علت وقوع جنگ پشتیبانی کنند.
این نسخه از تاریخ و سیاست، روسیه را به‌عنوان حافظ ادیان و ارزش‌های سنتی و در میان تمدن‌های بزرگ جهان و در مقابل غرب قرار می‌دهد. همچنین حق تمدن‌ها برای وجود و توسعه در چارچوب ارزش‌هایش را شرح می‌دهد، چیزی که باید برای طا-لبان جذاب باشد، و روسیه آن را در تضاد با غرب می‌بیند.
پوتین در ۲۰۲۲ گفت: “دموکراسی واقعی در جهان چندقطبی اساساً به توانایی هر تمدنی برای پیمودن مسیر خودشان و سازماندهی نظام اجتماعی-سیاسی خودشان مربوط می‌شود. اگر امریکا یا کشورهای اتحادیه اروپا از این حق برخوردار باشند، کشورهای آسیایی، کشورهای اسلامی، پادشاهی‌های خلیج فارس نیز قطعاً از این حق برخوردارند.”
این ایده‌ها در جهان اسلام محبوب هستند، زیرا نوید یک نظم غیرغربی جایگزین را می‌دهد و ارزش‌های اسلامی را برابر و اساسی می‌شناسند، بدون نیاز به انطباق با تفسیرهای غربی از درست و غلط.
نزدیکی احتمالی با طا-لبان به‌ویژه برای جهان اسلام نشانه‌ای است که مبنی بر این‌که بر خلاف امریکا، روسیه متحدی است که نه در امور داخلی سایر کشورها مداخله و نه ارزش‌های خود را دیکته می‌کند.
از نظر اقتصادی و سیاسی، طا-لبان به همکاری با مسکو نیاز دارد، اما این بدان معنا نیست که طا-لبان به مقامات روسی و پالیسی‌اش اعتماد دارند، یا این‌که کمپین نظامی شوروی در افغانستان را فراموش کرده‌اند. در حال حاضر، داشتن مسکو به عنوان متحد، بسیار مفید است.
نویسنده: جو آدتونجی
مترجم: کانورسیشن – The Conversation
