تصویب قطعنامه شورای امنیت در باره افغانستان و واکنش‌ها به آن
خبرگزاری دید: قطعنامه ۲۷۲۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد در باره افغانستان که شام روز جمعه (۸ جدی) به وقت افغانستان تصویب شد، واکنش‌های زیادی به دنبال داشت.
رحمت‌الله نبیل رییس پیشین امنیت ملی در دوره جمهوریت در واکنش به تصویب این قطعنامه شورای امنیت ملل متحد گفته است که این قطعنامه دارای نقاط قوت و ضعف است.
او در شبکه اجتماعی ایکس نوشته است که گنجانیدن مسایل گسترده در رابطه به مردم افغانستان از جمله حقوق بشر، کمک‌های بشری، امنیت و توسعه در این قطعنامه بیانگر تعهد جامعه بین‌المللی برای رسیدگی به چالش‌های افغانستان است.
نبیل تاکید بر مشارکت زنان و حمایت از حقوق زنان، کودکان و اقلیت‌ها، تعامل معنادار و نقشه راه برای مذاکره و اجرای اولویت‌های منسجم‌تر و موثرتر در این قطعنامه را نکات مثبت آن خوانده است.
او در ادامه نگاشته است که حمایت مستمر از هیئت معاونت ملل متحدر در افغانستان برای حفظ حضور و تعامل بین‌المللی، توجه مثبت به ارزیابی مستقل و تایید اجرای آن، فراخوان برای فرستاده ویژه با حضور متخصصین حقوق بشر و حقوق زنان از دیگر نکات این قطعنامه است.
اما نبیل در رابطه به ضعف‌های قطعنامه گفته است: «قطعنامه بیشتر از کلمات تشویق و درخواست استفاده نموده است و به مراحل یا ضرب‌الاجل خاص برای اجرا نپرداخته است و در صورتی که یکی از جوانب ذیدخل به این خواست‌ها و خواهش‌ها نپردازند و توجه نکنند، با چه اقداماتی مواجه خواهند شد، پرداخته نشده است و این امر می‌تواند اجرای قطعنامه را دشوار سازد».
به باور او، جمله‌بندی قطعنامه در رابطه با روابط فرستاده ویژه با یوناما و نماینده ویژه می‌تواند منجر به «سردرگمی یا تداخل وظیفوی بالقوه» شود که هدر رفتن منابع و کاهش موثریت کمک‌های بین‌المللی پیامد آن خواهد بود.
نبیل گفته است که گرچه این قطعنامه مشارکت شهروندان افغانستان – در مورد مسایل مهم داخلی – را یک نیاز دانسته اما ساختارهایی که آن را تضمین کند، ارایه نداده است.
نصیراحمد فایق سرپرست نمایندگی دایمی افغانستان در ملل متحد با نشر پیامی در شبکه اجتماعی ایکس نگاشته است که از ماموریت امارات متحده عرب و نمایندگی جاپان در سازمان ملل متحد برای تهیه پیش نویس قطعنامه‌ای که توسط شورای امنیت سازمان ملل تصویب شد، قدردانی می‌کند.
او نگاشته است: «ما تعهد شما را برای تقویت صلح، ادغام مجدد اصول بین‌المللی و توانمندسازی زنان افغان ستایش می‌کنیم. تلاش‌های شما در شکل‌دهی آینده روشن‌تر برای افغانستان موثر است. از تعهد شما به این هدف مهم متشکرم».
هیدر بار مسئول زنان در دیدبان حقوق بشر نیز از نمایندگان فرانسه، سویس و مالتا در سازمان ملل متحد برای دفاع از حقوق زنان افغانستان سپاسگزاری کرده است.
اما این مقام دیدبان حقوق بشر در شبکۀ اجتماعی ایکس نگاشته است اینکه برخی از درخواست‌های زنان افغان – در قطعنامه شورای امنیت – نادیده گرفته شد، بسیار نگران‌کننده است.
او گفته است: «زنان افغان بسیار واضح بوده اند، پایان‌دادن به نقض سیستماتیک حقوق [توسط] طا-لبان، یک پیش نیاز مطلق برای هر عادی سازی است».
فریدون هادی سینیرلی اوغلو هماهنگ‌کننده ویژه و بازرس مستقل منشی عمومی ملل متحد ماه گذشته با سپردن گزارشی به دبیرکل سازمان ملل متحد، خواستار تعیین یک نمایندهٔ ویژه برای تسهیل تعامل میان کشورهای ذینفع در امور افغانستان و هماهنگی برای مذاکرات بین‌الافغانی شده بود.
در قطعنامهٔ که روز جمعه تصویب شد، شورای امنیت سازمان ملل متحد از آنتونیو گوتیرش دبیرکل سازمان ملل متحد خواسته تا نماینده‌ای ویژه را برای ترویج توصیه‌های سینیرلی به ویژه در مورد جنسیت و حقوق بشر معرفی کند.
قطعنامۀ شورای امنیت سازمان ملل متحد بر تعهد قوی این شورا به حمایت از حاکمیت، استقلال، تمامیت ارضی و وحدت ملی افغانستان و همچنین حمایت مستمر از مردم این کشور تاکید کرده است.
کمک‌های بشردوستانه، وضعیت حقوق بشری به ویژه حقوق زنان، دختران، اقلیت‌های مذهبی و قومی، امنیت، تروریزم، مواد مخدر، بحران اقتصادی، اجتماعی، گفت‌وگو و مشارکت، حکومت‌داری، حاکمیت قانون از جمله چالش‌هایی برشمرده شده در قطعنامه است که افغانستان هم اکنون با آن روبرو است.
قطعنامهٔ شورای امنیت سازمان ملل متحد همچنین بر اهمیت مشارکت کامل، برابر و معنادار زنان در تلاش‌ها برای ارتقای صلح و امنیت و افزایش نقش آنان در تصمیم‌گیری‌ها و حمایت از حقوق بشر از جمله حقوق زنان، کودکان، اقلیت‌ها و افراد آسیب‌پذیر تاکید کرده است.
حکومت طا-لبان تا کنون در خصوص تصویب قطعنامه شورای امنیت ملل متحد واکنش نشان نداده، اما امیرخان متقی سرپرست وزارت خارجه به تاریخ (۲۸ قوس) در دیدار با کاردار بریتانیا برای افغانستان، تعیین نمایندهٔ ویژهٔ ملل متحد برای پیشبرد مذاکرات صلح را رد کرده بود.
وضاحت روسیه
این قطعنامه با ۱۳ رای موافق به تصویب شورای امنیت رسید، اما روسیه و چین به آن رای ممتنع دادند.
آنا اوستیگنیوا معاون نمایندگی دایمی روسیه در ملل متحد، پس از رای‌گیری شورای امنیت از بخش‌هایی آن استقبال کرده و گفته است که قطعنامه به موضوعات مبرمی مانند مقابله با تهدیدات تروریستی و مواد مخدر، کمک‌های بشردوستانه، حقوق بشر، اهمیت ایجاد یک راهکار برای اطمینان از ارتباط بهتر فعالیت‌های سیاسی، بشردوستانه و توسعه در افغانستان می‌پردازد.
اما او با نشر اعلامیه‌ای گفته است که ارزیابی هوشیارانه از وضعیت افغانستان با در نظر گرفتن واکنش خود طا-لبان مهم است، چون پیشرفت افغانستان به آن بستگی دارد و روسیه از ابتدا بر این موضوع تاکید داشته است.
به گفتۀ معاون نمایندۀ دایم روسیه در ملل متحد، تلاش برای تحمیل مسیرهای انکشافی افغانستان و وادار کردن آن به عمل به خواست دیگران، حتی تحت نظارت سازمان ملل متحد، معکوس بوده و به سختی نتیجه‌ای در بر خواهد داشت.
اوستیگنیوا تاکید کرده است: «در این راستا، ما فرض می‌کنیم که منشی عمومی [ملل متحد] در هنگام تعیین یک فرستاده ویژه با مقامات عملی (طا-لبان) مشورت خواهد کرد و نظرات همه اعضای شورای امنیت را نیز در نظر خواهد گرفت. این یک شرط اصولی است که ما از ابتدا بر آن اصرار داشته ایم. ما می‌خواهیم روشن کنیم که از تصمیم دبیرکل حمایت نخواهیم کرد مگر اینکه این تصمیم از سوی مقامات بالفعل (طا-لبان) تایید شود».
به گفتۀ معاون نمایندگی دایمی روسیه در ملل متحد، کشورش متقاعد شده است که موضوع افغانستان تنها در صورتی می‌تواند از بن‌بست خارج شود که گفت‌وگوی منسجم و صبورانه با مقامات حکومت طا-لبان وجود داشته باشد و برخی از کمک‌کنندگان غربی از لفاظی‌های معمول خود و از دستکاری با کمک‌های بشردوستانه دست بردارند.
