توزیع قدرت در میان طا-لبان و نقش چین
چین و پاکستان برای پیشبرد پروژه‌های زیربنایی و اقتصادی خود در منطقه به حفظ رژیم طا-لبان در افغانستان نیاز دارند. در این راستا، هر دو کشور از طا-لبان حمایت دیپلماتیک و اقتصادی می‌کنند. با این وجود، این امر منجر به طا-لبان لجام گسیخته نیز می‌شود که با دریافت کمک و احساس حمایت و قدرت عمیق، شروع به تشدید سیاست‌های سلطه‌جویانه و تهاجمی‌تر می‌کنند
قدرت طا-لبان در افغانستان هنوز قوی است و تمایلی هم به سقوط در آینده نزدیک ندارد. با این حال، وضعیت سیاسی همچنان رو به وخامت است. هیچ پیشنهاد یا احتمالی برای تایید حکومت طا-لبان در افغانستان نیز به این زودی‌ها ممکن نیست. قدرت جنبش رادیکال طا-لبان حتی با وجود تضادها و درگیری‌های کنونی در میان گروه‌های نخبه، موقعیت ثابتی دارد. فعالیت دیپلماتیک چین به این امر کمک می‌کند زیرا پکن به دنبال ارتقای اهداف اقتصادی و ساختاری خود در آسیای مرکزی است. با این حال، حمایت بیش از حد پاکستان و چین از جنبش اسلام‌گرای رادیکال – که از تروریزم به عنوان ابزار جنگ سیاسی برای قدرت استفاده می‌کند – پیامدهای منفی برای منطقه به همراه دارد.
تغییراتی در چشم‌انداز سیاسی افغانستان در سال ۲۰۲۳ رخ داده است: طا-لبان تحت رهبری هبت‌الله آخوندزاده قدرت خود را تقویت کردند. رهبر جنبش طا-لبان کنترول فرآیندهای تصمیم‌گیری از جمله تعیین مولوی عبدالکبیر به عنوان سرپرست جدید و انتقال مرکز قدرت به قندهار را حفظ کرد. این امر تا حدودی به دلیل حمایت پکن و محافل نظامی پاکستان بود.
بر اساس اظهارات کارشناسان منطقه آسیای مرکزی، حکومت طا-لبان به تدریج در حال اتخاذ مواضع اقتدارگرایانه‌تر و شبیه سیاست جزمی دهه ۱۹۹۰ است. این نتایج در گزارش سالانه تیم نظارت و پشتیبانی تحلیلی سازمان ملل برای کمیته شورای امنیت سازمان ملل که به تازه‌گی منتشر شد, تأیید شده است. در این گزارش همچنین اشاره شده است که بازگشت قندهار به عنوان مرکز قدرت، مانند دوران حکومت دهه ۱۹۹۰ طا-لبان در افغانستان، دور زدن دیدگاه مقامات بلندپایه طا-لبان در کابل است.
به عنوان مثال، تصمیماتی مانند ممنوعیت تحصیل و اشتغال زنان و دختران در قندهار صادر شد نه در پایتخت. بر اساس این سند، طا-لبان بر سر سیاست تمرکز قدرت و کنترول بر منابع مالی و طبیعی افغانستان با درگیری و منازعات داخلی دست و پنجه نرم می‌کنند. گزارش‌ها حاکی است که جنگ بر سر قدرت، وضعیت را به حدی بی‌ثبات می‌کند که خطر بروز درگیری مسلحانه بین جناح‌های رقیب وجود دارد. ذبیح‌الله مجاهد سخنگوی طا-لبان «اتهامات» ذکر شده در سند را رد کرد و گفت که بی‌اساس هستند و «خصومت آشکار» را با افغان‌ها نشان می‌دهد. به گفته وی، شایعه اختلافات میان رهبران طا-لبان همچنان ادامه تبلیغات ۲۰ سال گذشته است. نشر این گونه گزارش‌های مغرضانه و بی‌اساس شورای امنیت نه کمکی به افغانستان می‌کند، نه به صلح و امنیت بین‌المللی کمک می‌کند، بلکه باعث افزایش نگرانی در میان مردم می‌شود. گزارش سازمان ملل متحد آخوندزاده رهبر طا-لبان را «انزواطلب و گریزان» توصیف می‌کند. همچنین گفته می‌شود که او اقداماتی را برای اطمینان از امنیت خود در جلسات انجام می‌دهد. گزارش سالانه گروه شورای امنیت سازمان ملل متحد در سال گذشته اشاره کرد که پیام‌های دست‌نویس، استفاده حداقلی از تیلفون همراه و ملاقات‌های حضوری راه‌های اصلی پنهان کردن مکان رهبر طا-لبان است. از جمله، در این گزارش به بیانیه یکی از اعضای ناشناس شورای امنیت سازمان ملل اشاره شده که در آن آمده است آخوندزاده دو بار مبتلا به کووید-۱۹ شده است که به خاطر آن سیستم تنفسی وی ضعیف و مشکلات کلیوی‌اش بدتر شده است. این امر نشان می‌دهد که رهبران ارشد طا-لبان منتظرند تا مشکلات سلامتی امیر به «جانشینی طبیعی» منجر شود.
از سویی هم، اظهارات در مورد ورود افغانستان به پروژه دهلیز اقتصادی چین و پاکستان بارها از سوی پاکستان و چین منتشر شده است.
در عین حال، افغانستان یکی از اعضای رسمی ابتکار عمل گسترده پکن به نام کمربند و جاده است. با این حال، تا زمانی که حکومت افغانستان تصمیمی نگرفت، هیچ پیشرفت واقعی حاصل نشد. با وجود موارد فوق، چین همچنان بر قصد خود برای افزایش روابط دیپلماتیک و اقتصادی با هر دو طرف ثابت قدم است.
بنابراین، چین و پاکستان برای پیشبرد پروژه‌های زیربنایی و اقتصادی خود در منطقه به حفظ رژیم طا-لبان در افغانستان نیاز دارند. در این راستا، هر دو کشور از طا-لبان حمایت دیپلماتیک و اقتصادی می‌کنند. با این وجود، این امر منجر به طا-لبان لجام گسیخته نیز می‌شود که با دریافت کمک و احساس حمایت و قدرت عمیق، شروع به تشدید سیاست‌های سلطه‌جویانه و تهاجمی‌تر می‌کنند.
