دولت مرکزی افغانستان به رهبری آقای اشرف غنی، باید موقعیت حساس زمانه خود را مد نظرداشته و از ساختن یک قدرت تک قومی فاصله بگیرد؛ زیرا این مسئله نخستین چالش در سوریه و عراق بود که آن را به بحران نزدیک کرد. از سوی دیگر کشیدن پای کشورهای مختلف چالش بعدی بود که بحران سوریه و عراق را داغ‌تر ساخت.
با اعلام سیاست جدید امریکا نسبت به افغانستان و دادن نقش بیشتر به هند؛ امریکا متحد چندین ساله خود یعنی پاکستان را به خشم‌آورده و تیرگی روابط بین امریکا و پاکستان بیشتر شده است. از سویی دیگر امریکا با حمایت از کُردها در سوریه و عراق و پناه دادن به فتح‌الله گولن متحد نزدیک خود در سوریه و عراق یعنی ترکیه را از خود دور کرده است. در چنین زمانی روسیه، ایران و ترکیه مثلثی را شکل داده‌اند که آخرین دیدار آن‌ها در «سوچی» روسیه مبنی بر حل مسالمت‌آمیز بحران سوریه، خوانده شده است. هرچند این کشورها به صورت علنی در مورد همکاری‌های مشترک در مورد بحران سوریه در روسیه دیدار کرده‌اند اما گمان آن می‌رود که تجربه مشترک همکاری آن‌ها در سوریه، به افغانستان نیز سرایت کند، زیرا در اعلامیه مشترک سران کشورهای روسیه، ایران و ترکیه در سوچی گفته شده: «تا نابودی کامل داعش ادامه می‌دهیم.» حضور داعش در افغانستان احتمال آن را می‌دهد که پای این مثلث را به افغانستان نیز بکشد. روسیه و ایران از حضور امریکا در منطقه راضی نیستند و از سویی دیگر نزدیک شدن ترکیه به روسیه و ایران نشان دهنده آن است که ترکیه نیز دل خوشی از حضور امریکا در منطقه ندارد.
خبرهایی نیز به رسانه‌ها درز کرده که نشان می‌دهد روسیه و ایران روابطی خیلی بیشتر از یک رابطه دیپلماتیک با طالبان دارند. روسیه از یکسو به دولت افغانستان چرخ بال‌های جنگی می‌دهد و از سویی دیگر به طالبان اسلحه و مهمات. جان نیکلسون فرمانده ارشد امریکا در افغانستان با انتقاد از این عمل‌کرد روسیه گفته است: «ایران نیز دست کمی از روسیه ندارد.»
اما به نظر می‌رسد آن‌چه روسیه و ایران را در افغانستان به هم نزدیک کرده محور امریکا و داعش است نه طالب، این برای ترکیه نیز جذاب است زیرا سیاست‌های اخیر امریکا برای ترکیه خواستنی نبوده و ترکیه نیز خواهان کم‌رنگ شدن نقش امریکا در منطقه است.
نقش همکاری مثلث روسیه، ایران و ترکیه در افغانستان
برخلاف تصور امریکایی‌ها و سیاست دوران بارک اوباما که قرار بود افغانستان محل تعارض باشد به محل همکاری مبدل شده است. مرز مشترک ایران با افغانستان و نزدیکی افغانستان با حیاط خلوت روسیه یعنی آسیای میانه، هر دو کشور را دچار نگرانی‌های شدید از تسری رادیکالیزم در خاک این دو کشور کرده است. برای همین، حمایت از طالبان با سیاست خارجی روسیه و ایران و ترکیه هم‌خوانی دارد؛ زیرا طالبان خواهان بیرون رفتن نیروهای امریکایی از خاک افغانستان هستند و این سه کشور خواهان کم‌رنگ شدن نقش امریکا در منطقه. مثلث به وجود آمده کوشش می‌کند تا از طالبان به عنوان ابزار فشار بر امریکا استفاده کند. طالبان به عنوان ابزار فشار بر امریکا و هم‌چنان به عنوان نیروهای نظامی به نیابت از مخالفان داعش با این گروه تروریستی می‌جنگند. حمایت از طالبان در مقابل داعش و امریکا بازی جدیدی را در افغانستان رقم خواهد زد که به نفع مردم افغانستان نخواهد بود. زیرا تجربه در سوریه نشان داده است که حتی در صورت پیروزی یک جناح، کشوری که در آن جنگ جریان دارد به شدت صدمه دیده و تمام زیر ساخت‌های آن نابود خواهد شد.
روابط با دولت:
حمایت از طالبان به معنی آن نیست که مثلث ذکر شده در پی آن است تا دولت مرکزی را با طالبان عوض کند اما این حمایت دوجانبه خواهد بود. این مثلث در کنار فشار بر دولت مرکزی، هم به طالبان نیاز دارد و هم به دولت افغانستان، حمایت از طالبان برای فشار بر امریکا و مبارزه با داعش است و نیاز به دولت مرکزی افغانستان بدان جهت است تا با حمایت از آن کوشش کنند از همکاری دولت برای تسری رادیکالیزم در آسیای میانه و ایران جلوگیری کنند. زیرا بسیاری از کارشناسان معتقد هستند که دولت مرکزی به دلیل بیش از اندازه نزدیک بودن‌اش با امریکا در پی اجرا کردن نقشه امریکا برای ناامن ساختن آسیای میانه است.
دولت مرکزی افغانستان به رهبری آقای اشرف غنی، باید موقعیت حساس زمانه خود را مد نظرداشته و از ساختن یک قدرت تک قومی فاصله بگیرد؛ زیرا این مسئله نخستین چالش در سوریه و عراق بود که آن را به بحران نزدیک کرد. از سوی دیگر کشیدن پای کشورهای مختلف چالش بعدی بود که بحران سوریه و عراق را داغ‌تر ساخت. چنین که به نظر می‌رسد افغانستان کم‌کم به هردو بحران نزدیک شده است. از سویی حکومت در دست حلقه‌ای خاص قرار دارد و از سوی دیگر دخالت کشورهای مختلف به غیر از امریکا در افغانستان رو به افزایش است. دولت مرکزی افغانستان اگر خواهان دچار نشدن به سرنوشت سوریه و عراق است می‌باید از تک‌قومی کردن قدرت در افغانستان جلوگیری کرده و هم‌چنین با جلب اعتماد کشورهای همسایه، نگذارد که پای آن‌ها در جنگ نیابتی در این کشور کشانده شود. در غیر آن صورت سرنوشتی جز سرنوشت خونین و تاریک سوریه و عراق در انتظار افغانستان نخواهد بود.
مهدی سرباز- خبرگزاری دید
