مترجم: سید طاهر مجاب – خبرگزاری دید
خبرگزاری دید: از آنجایی که طا-لبان همچنان موضع ثابت خود را در مورد موضوعات مهمی مانند خط دیورند و امتناع از مهار تی‌تی‌پی TTP ادامه می‌دهند، عادی‌سازی روابط ممکن است چالش بزرگی برای اسلام‌آباد باشد. از سویی هم، طا-لبان از تغییر در سیاست پاکستان در خروج اجباری مهاجران افغانستان نا امید شده اند. افغانستان تحت کنترل طا-لبان به پاشنه آشیل اسلام‌آباد تبدیل شده است. تلاش‌های متعدد برای تحت فشار قرار دادن امارت اسلامی برای سر فرود آوردن به خواسته‌های پاکستان موفق نبوده است. بعید است که این امر نتیجه‌ای در پی داشته باشد، مگر این‌که دولت جدید پاکستان راه‌هایی را برای تعامل معنادار با طا-لبان ابداع کند و اندکی تمایل برای سازگاری با نگرانی‌های طا-لبان نشان دهد.
به تاریخ ۱۱ مارچ (۲۱ حوت)، عبیدالرحمن نظامانی، رییس ماموریت دیپلماتیک پاکستان در کابل، برای ملاقات با ملا علی حنفی (محمد شیرین آخوند) والی قندهار به این ولایت سفر کرد. این دیدار در حالی پایان یافت که حنفی برگزاری انتخابات را به نماینده پاکستان تبریک گفت. این نخستین اظهارات رهبران طا-لبان در مورد انتخابات اخیر پاکستان بود؛ روابطی که اغلب دچار تنش است.
حنفی که قبلاً معاون وزیر دفاع در امور استخبارات بود، در اپریل ۲۰۲۳ – اوایل سال جاری به عنوان والی قندهار منصوب شد. همجواری او با ملا هیبت‌الله آخوندزاده رهبر طا-لبان (و همچنین روابط نزدیک با ملا عمر )، به این معنی است که اقدامات وی از برکات امیر طا-لبان برخوردار است.
حنفی همچنین ریاست کمیته مشترکی را برعهده دارد که هر از گاهی جلساتی بین افغانستان و پاکستان برگزار می‌کند. او در جنوری ۲۰۲۴ – جدی سال روان در یک جلسه هماهنگ مرزی شرکت کرد و با مقامات امنیتی پاکستان و جلیل عباس جیلانی وزیر امور خارجه موقت پاکستان دیدار کرد.
پس از نشست ۱۱ مارچ – ۲۱ حوت در قندهار، رسانه‌های پاکستانی به نقل از نظامانی اعلام کردند که دو طرف در مورد “منافع مشترک” گفت‌وگو و روی “ارتقای روابط پاکستان و افغانستان در همه زمینه‌های مفید متقابل” به توافق رسیده‌اند.
در همین حال، یکی از سخنگویان طا-لبان گفت که این نشست بیشتر در مورد درگیری طا-لبان و ارتش پاکستان روی خط دیورند در ولایت خوست بود که در ۸ و ۹ مارچ -۱۸ و ۱۹ ماه حوت سال روان رخ داد. درگیری‌ها پس از انجام «عملیات پاکسازی» توسط ارتش پاکستان رخ داده بود که منجر به کشته شدن ۱۰ نفر از کادرهای تحریک طا-لبان پاکستان (TTP) در این منطقه شد. طا-لبان با پایگاه نظامی ارتش پاکستان در ایالت وزیرستان شمالی و در مجاورت خط مورد مناقشه دیورند مخالف هستند.
پس از این درگیری، ارتش پاکستان با صدور بیانیه‌ای از حکومت موقت افغانستان خواست تا «مدیریت موثر مرزها در آن سوی مرز» را تضمین و «به تعهدات خود عمل کند و از استفاده تروریست‌ها از خاک افغانستان برای ادامه اقدامات تروریستی علیه پاکستان جلوگیری کند». طا-لبان در واکنش این نگرانی‌ها را بی‌اساس خواند.
تلاش پاکستان برای برجسته کردن نشست ۱۱ مارچ در قندهار به عنوان یک حرکت رو به جلو در روابط دوجانبه در زمانی صورت می‌گیرد که دولت جدید پاکستان در تلاش است روابط خود را با حکومت سرپرست افغانستان اصلاح کند. به نظر می‌رسد در اسلام‌آباد اجماع در حال ظهور این است که همزمان با تاکید و رسیدگی به نگرانی‌های امنیتی‌اش در افغانستان، نباید اجازه داد روابط با طا-لبان بیش از این تیره شود.
یکی از دلایل اصلی که سیاست‌های جدید اسلام‌آباد را هدایت می‌کند، ممکن اقدامات مداوم هند برای گسترش روابط با طا-لبان باشد. در ۷ مارچ، یک هیئت هندی به رهبری جی.پی سینگ از مقامات وزارت خارجه این کشور دیدارهای گسترده‌ای با امیر خان متقی وزیر خارجه طا-لبان داشت. در این دیدارها گسترش روابط دوجانبه افغانستان و هند، به‌ویژه مسایل اقتصادی و ترانزیتی مورد بررسی قرار گرفت.
سخنگوی وزارت خارجه طال-بان با ابراز “قدردانی از هند به خاطر کمک‌های بشردوستانه” خواستار “تقویت روابط سیاسی و اقتصادی با هند به عنوان یک بازیگر مهم در منطقه” شد. در پاسخ، سینگ گفته است که «هند علاقمند گسترش همکاری‌های سیاسی و اقتصادی با افغانستان و افزایش تجارت از طریق بندر چابهار [در ایران] است». دهلی‌نو به دنبال بازپس‌گیری فضای استراتژیک خود در کابل است و این گمانه‌زنی‌ها وجود دارد که ممکن به زودی به دیپلمات‌های منصوب شده طا-لبان، مسئولیت کامل سفارت افغانستان در هند داده شود.
این تعمیق تعامل هند و طا-لبان می‌تواند برنامه‌های محافل نظامی پاکستان را نقش بر آب کند. با این حال، هیچ انتخاب آسانی وجود ندارد.
از آنجایی که طا-لبان همچنان موضع ثابت خود را در مورد موضوعات مهمی مانند خط دیورند و امتناع از مهار تی‌تی‌پی TTP ادامه می‌دهند، عادی‌سازی روابط ممکن است چالش بزرگی برای اسلام‌آباد باشد. از سویی هم، طا-لبان از ادامه بازگشت مهاجران افغانستان از پاکستان ناامید شده‌اند.
در حالی که تلاش‌های رسمی برای اخراج اجباری افغانستانی‌ها ممکن است متوقف شده باشد، اما ادامه آزار و اذیت، زندگی آن‌ها را در پاکستان به چالش می‌کشد. به گفته وزارت امور مهاجرین و عودت کنندگان، تا ۲ مارچ بیش از هزار و ۵۰۰ پناهجو از پاکستان بازگشته‌اند. مدیریت تعداد بی‌شمار مهاجران و مراقبت از آن‌ها برای رژیم طالبان یک چالش واقعی بوده است.
افغانستان تحت کنترل طا-لبان به پاشنه آشیل اسلام‌آباد تبدیل شده است. تلاش‌های متعدد برای تحت فشار قرار دادن امارت اسلامی برای سر فرود آوردن به خواسته‌های پاکستان موفق نبوده است.
بعید است که این امر نتیجه‌ای در پی داشته باشد، مگر این‌که دولت جدید پاکستان راه‌هایی را برای تعامل معنادار با طا-لبان ابداع کند و اندکی تمایل برای سازگاری با نگرانی‌های طا-لبان نشان دهد.
نویسنده: شنتی ماریت دسوزا
منبع: دیپلمات
