چرا ترکیه می‌خواهد دروازه افغانستان را به سوی جهان مدیریت کند؟
هنوز خیلی زود است که بگوییم آیا قطر آماده است نقش ارتباط افغانستان را به جهان بیرون با ترکیه تقسیم کند – با این فرض که پاکستان ممکن پیش از آن‌ها این نقش را به دست آورد
نویسنده: بابی گاش
منبع: بلومبرگ
ترجمه و تلخیص: سیدطاهر مجاب – خبرگزاری دید
وقتی سخنگوی طالبان گفت ترکیه و قطر هر دو به از سرگیری عملیات‌ها در میدان‌هوایی کابل کمک خواهند کرد، این موضوع در انقره انعکاس گسترده‌ای داشت. با آن‌که ذبیح‌الله مجاهد نگفت یک یا هر دوی این کشورها مدیریت میدان‌هوایی بین‌المللی افغانستان را بر عهده خواهند گرفت یا خیر، اما رد هم نکرد.
کنترول میدان‌هوایی، برای دولت رییس جمهور رجب طیب اردوغان جهت داشتن حضور و نفوذ در افغانستانِ به رهبری طالبان، بسیار حیاتی است. حتی زمانی که دولت بایدن خروج نیروهای امریکایی را از این کشور تسریع کرد، انقره پیشنهاد داد امنیت حومه باند میدان‌هوایی را نیز حفظ می‌کند. طالبان تمایل کم‌تری داشتند. در ماه جولای، مجاهد هشدار داد که پیشنهاد ترکیه «غیرعاقلانه، نقض حاکمیت و تمامیت ارضی و علیه منافع ملی ما» است.
با این حال، چه در لباس نظامی و چه در یونیفورم شرکت‌ها، اردوغان مایل است ترک‌ها در مدیریت دروازه اصلی خروج از افغانستان محاط به خشکه، نقش اصلی را ایفا کنند. این مطمئن‌ترین راه برای داشتن نفوذ بر دولت تحت رهبری طالبان است که نه تنها به نفع ترکیه، بلکه به بلندپروازی‌های اردوغان نیز کمک می‌کند.
در حالی که پاکستان و قطر برای گرفتن جایگاه زمزمه‌کنندگان جدیدِ طالبان رقابت می‌کنند، ترکیه نیز دوست دارد گاه‌گاهی در گوش حاکمان جدید کابل چیزی زمزمه کند. مهم‌ترین نگرانی انقره دورنمای فرار مردم افغانستان از استبداد و بی‌ثباتی سیاسی است. در حالی که اکثریت مردم به سوی پاکستان و ایران هجوم می‌آورند، اما بخش عمده آن‌ها به امید رفتن به اروپا به سوی ترکیه حرکت می‌کنند.
نفوذ بر کابل همچنین سرمایه ارزشمندی برای ترکیه در ناتو و دولت بایدن است. اردوغان به دلیل مواضعش نسبت به روسیه و غرب و تاریخ گذشته دولتش در زمینه حقوق بشر، موقعیت ضعیفی در بروکسل و واشنگتن دارد. برعهده گرفتن برخی مسئولیت‌های به جا مانده در افغانستان از سوی ایالات متحده و ناتو، ممکن برخی احساسات ضد ترکیه را نرم کند. اگر انقره بتواند دفاتر خوبی در کابل ایجاد و طالبان را متقاعد کند برخی نگرش‌های خود را – به عنوان مثال در مورد زنان – تعدیل کنند، این امر ترکیه را در جایگاه بهتری قرار خواهد داد.
برای اردوغان، افغانستان فرصتی است تا نفوذ ترکیه و ادعایش مبنی بر رهبریت جهان اسلام را گسترش دهد.
آیا ترکیه و اردوغان می‌توانند این بلندپروازی‌ها را در افغانستان به دست آورند؟ بیشتر به نقش متحدانش و قطری‌ها که روابط نزدیک با رهبران طالبان برقرار کرده‌اند، بستگی دارد. دوحه به طور حتم می‌تواند دروازه‌ها را در کابل باز کند، بنابراین، مدیریت مشترک میدان‌هوایی ممکن چیز بدی نباشد. اما هنوز خیلی زود است که بگوییم آیا قطر آماده است نقش ارتباط افغانستان را به جهان بیرون با ترکیه تقسیم کند – با این فرض که پاکستان ممکن پیش از آن‌ها این نقش را به دست آورد.
